KWESTIONARIUSZ

Wprowadzenie

INPRIS - Instytut Prawa i Społeczeństwa jest niezależnym think tankiem prawniczym z siedzibą w Warszawie. Przygotowujemy raport na temat wyzwań i możliwości działań dla think tanków, które zajmują się problemami prawa, regulacji i wymiaru sprawiedliwości.

Uważamy, że dla rozwoju Polski jest ważne, aby przy formułowaniu prawa i polityki regulacyjnej rząd, parlament i system polityczny potrafił czerpać wiedzę z zewnątrz (tzn. z uczelni, instytutów badawczych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw i społeczeństwa). W tej sprawie think tanki mogą same dostarczać wiedzę albo pełnić rolę pośredników.

Dwie kwestie są kluczowe w naszych dociekaniach: (1) jakość badań prowadzonych przez think tanki (2) wpływ ich badań i rekomendacji na rzeczywistość. Ważnym źródłem dla naszych ustaleń są wywiady w Polsce i za granicą z działaczami organizacji pozarządowych, dziennikarzami, naukowcami, politykami. Poniżej znajduje się lista zagadnień, które przedstawiamy rozmówcom. Będziemy wdzięczni za sugestie dotyczące wszystkich albo wybranych tematów.

Formuła wywiadu to rozmowa off-the-record, chyba że w odniesieniu do konkretnej wypowiedzi ustalimy, że wolno nam ją cytować. Przed opracowaniem chcemy umieścić listę osób, którym dziękujemy za odpowiedzi, ale gdyby formuła wywiadu zupełnie anonimowego była bardziej odpowiednia, to w żaden sposób nie powołamy się na Panią/Pana.

Dziękujemy za życzliwość i poświęcenie uwagi naszym pytaniom.

Projekt jest finansowany przez Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe.

Uwaga: nie wszystkich rozmówców prosiliśmy o wypełnienie najbardziej obszernej wersji kwestionariusza, w niektórych wypadkach przedstawialiśmy wersję skróconą. Większość rozmówców wybierała tylko kilka zagadnień, które chcieli skomentować.

PYTANIA

Doświadczenia

1. Czy współpracował(a) Pani/Pan z polskimi albo zagranicznymi think tankami? Prosimy o podanie przykładów, w szczególności współpracy z think tankami prawniczymi (tzn. koncentrującymi się na wymiarze sprawiedliwości i procesie legislacyjnym).

2. Jeżeli Pani/Pan nie jest prawnikiem - czy może Pani/Pan podać przykład problemu prawnego, który został Pani/Panu jako laikowi dobrze wytłumaczony i to w taki sposób, że Pani/Pan uświadomiła sobie, że chodzi o ważną sprawę.

Think tanki

3. Jakie są przykłady, które warto naśladować w działalności think-tanków? Które think tanki są efektywne i wpływowe i dlaczego? Prosimy o przykłady szczególnie skutecznych metod lub udanych lub projektów.

4. Czy istnieją obszary prawa lub polityki, w których think tanki i zespoły eksperckie okazują się szczególnie przydatne i skuteczne?

5. Czego należy unikać w działalności think-tanków? Prosimy o przykłady złych praktyk.

6. Jakiego rodzaju działań brakuje w Polsce ze strony think tanków prawniczych? Jakie są najważniejsze obszary prawa, które są zaniedbywane przez think tanki?

7. Jakie są najlepsze metody dla think tanków prawniczych, aby identyfikować problemy?

8. Jaka jest rola innowacji co do działalności think tanków w zakresie:

• identyfikacji problemów,
• poprawy jakości badań,
• wpływu badań i rekomendacji na rzeczywistość.

9. Jaka jest rola technologii informacyjnych w działalności think tanków?

10. Jakie produkty powinien oferować think tank?

11. Czy think tanki powinny zajmować się aktywizmem w sprawach społecznych?

12. Czy think tanki powinny starać się wpływać na ważne rozstrzygnięcia sądów (np. składać pisma amicus curiae do TK)?

13. Co oznacza niezależność think tanku? Czy jest ważna? Jakich zasad trzeba przedstrzegać, aby utrzymać gospodarczą i polityczną niezależność? Jakie mogą być przykłady sytuacji, w których think tank traci niezależność? Jaki jest związek między niezależnością i przejrzystością działania?

14. Jeżeli think tanki prawnicze powinny działać jako podmioty gospodarcze, które świadczą usługi badawcze za wynagrodzeniem? Czy istnieją jakieś szczególne zasady dotyczące takich badań?

Rząd
Uwaga: w tej części przez "rząd" rozumiemy również parlament, urzędy i agencje państwowe

15. Jak rząd powinien czerpać wiedzę z sektora biznesowego?

16. Czy rząd powinien rozwijać własne struktury badawcze, czy zlecać badania raczej na zewnątrz? Komu i dlaczego?

17. Skąd rząd powinien czerpać wiedzę potrzebną przy tworzeniu polityki prawa i regulacji? Jakie są dobre przykłady interakcji między rządem a zewnętrznymi organizacjami badawczymi?

18. Jaka powinna być rola think-tanków przy tworzeniu prawa, polityki i strategii rządu?

19. Jaka relacja zachodzi między działalnością think tanków a lobbingiem? Jak powinna się kształtować?

Uczelnie

20. Czy think tanki powinny szukać współpracy ze środowiskiem akademickim? Na czym taka współpraca powinna polegać - czy powinny szukać zaangażowania nie tylko w zakresie badań, ale również nauczania? Jakie argumenty może think tank sformułować wobec uczelni lub poszczególnych pracowników naukowych, aby zachęcić do współpracy?

21. Jak uczelnie powinny kształtować swoje relacje z think tankami? Czy to jest konkurencja czy możliwość współpracy? Jak uczelnie mogą skorzystać ze współpracy z think tankami?

Media

22. Jak think tank powinien kształtować relację z mediami? Czy istnieją konkretne produkty, pomysły, czy metody prezentacji, z którymi think tanki powinny zwracać się do mediów?

23. Czego media potrzebują od think tanków?

24. Dlaczego media uważają niektóre think tanki za wiarygodne, a inne za niewiarygodne? Dlaczego media uważają za wiarygodne lub niewiarygodne poszczególne opinie przedstawiane przez think tanki? (Jeżeli Pani/Pan nie jest przedstawicielem mediów, będziemy zobowiązani za odpowiedź: jak Pani/Pan ocenia wiarygodność think tanków lub ich produktów? Jakie kryteria Pani/Pan stosuje?)

25. Czy think tanki powinny prowadzić własne przedsięwzięcia w zakresie mediów społecznych?

Darczyńcy

26. Jakie powinny być wytyczne dla darczyńców: rządowych, organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw, które wspierają think tanki? Jak darczyńca może ocenić, czy jego pieniądze idą na dobry użytek?