Projekt z lipca: Komentarz kancelarii Barta Litwiński

Projekt z 13 lipca 2012 (wersja III)

Poprosiliśmy kilka czołowych polskich kancelarii specjalizujących się w prawie własności intelektualnej o przedstawienie uwag na temat infografiki.

Każdej kancelarii zadaliśmy trzy takie same pytania. Pytania, jak w trójstronnej grze, dotyczą najlepszej strategii postępowania dla trzech uczestników: uprawnionego (np. autora), internauty (np. użytkownika youtube, który wgrał film będący przedmiotem sporu) oraz usługodawcy (np. youtube, wrzuta, vimeo etc.).

Wersja III jest propozycją Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, przedstawioną dla potrzeb "Okrągłego Stołu" i może podlegać dalszym zmianom.

Kancelaria Barta Litwiński Sp. p.

Aktualizacja komentarza: 13 sierpnia 2012

Wersja projektu przygotowana na potrzeby tzw. Okrągłego Stołu w sprawie nowelizacji ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną sprawia wrażenie bardziej dopracowanej w stosunku do poprzedniej wersji. Można również odnieść wrażenie, że w większym stopniu dostrzegane są interesy dostawców treści w Internecie, które – można odnieść takie wrażenie – w wersji poprzedniej nie były dostatecznie równoważone z interesami ISP. Wśród zmian najistotniejsze to:

1) przesądzenie, że procedura zgłaszania i usuwania odnosi się do treści będących przedmiotem usługi hostingu (usługa, o której mowa w art. 14 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną). Mimo tego, że wydawało się to oczywistym, na gruncie poprzedniej wersji projektu mogło budzić wątpliwości;

2) wyłączenie spod procedury zgłaszania i usuwania tzw. linków – w przypadku stosowania linków, warunkiem wyłączenia odpowiedzialności powinno być działanie niezwłoczne;

3) dodanie art. 14b ust. 1, który pozbawia możliwości skorzystania z wyłączenia odpowiedzialności związanej ze stosowaniem linków tego, kto działając w celu umożliwienia korzystania z bezprawnych danych, publicznie udostępnia informacje pozwalające na zlokalizowanie konkretnych zasobów systemu teleinformatycznego, w których te dane się znajdują.

Sama procedura zgłaszania i usuwania nie uległa natomiast istotnym zmianom.

1. Jaka jest najlepsza strategia postępowania z punktu widzenia Uprawnionego, gdy powziął wiadomość, że w Internecie są umieszczone materiały naruszające jego prawa? Czy powinien wejść w procedurę zgłaszania i usuwania, czy raczej iść bezpośrednio do sądu?

Procedura zgłaszania i usuwania jako taka nie chroni Uprawnionego, ale Usługodawcę i Użytkownika. Dla Uprawnionego korzystne jest natomiast zdefiniowanie pojęcia wiarygodnej informacji – obecnie, Usługodawca zawsze może powiedzieć, że przesłana informacja nie jest wiarygodna, a więc  nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Po nowelizacji takie zachowanie zasadniczo nie będzie już możliwe. Jednocześnie, z uwagi na brak systemowych rozwiązań dotyczących udostępniania danych osobowych osób, przeciwko którym zamierza się wszcząć postępowanie cywilne w związku z naruszeniem praw wyłącznych w Internecie, wytoczenie powództwa przeciwko Użytkownikowi może być w praktyce bardzo utrudnione.

Dlatego z punktu widzenia Uprawnionego, uruchomienie procedury zgłaszania i usuwania będzie najlepszym rozwiązaniem wtedy, gdy dysponuje on mocnymi argumentami potwierdzającymi naruszenie prawa i gdy zależy mu na blokadzie materiałów. W ten sposób może bowiem szybko i niewielkim nakładem pracy doprowadzić do zablokowania dostępu do materiałów naruszających jego prawa. W przeciwnym razie, w szczególności gdy celem uprawnionego jest dochodzenie odpowiedzialności związanej z naruszeniem, wikłanie się w procedurę zgłaszania i usuwania może nie przynieść zakładanych efektów. W takim wypadku bardziej korzystne powinno być skorzystanie bezpośrednio z drogi sądowej.

2. Jaka jest najlepsza strategia postępowania z punktu widzenia Usługodawcy, jeżeli zgłosi się do niego Uprawniony z wiadomością, że u Usługodawcy są zamieszczone bezprawne dane? (zakładając, że dane w ocenie Usługodawcy rzeczywiście mogą być bezprawne)

Zakładając, że istnieje duże prawdopodobieństwo bezprawności danych, najlepszą strategią postępowania będzie zablokowanie dostępu do danych. W takim wypadku Usługodawca nie będzie ponosił odpowiedzialności wobec Uprawnionego oraz odpowiedzialności karnej i administracyjnej za ew. bezprawność danych. Jeżeli Usługodawca nie zdecyduje się na zablokowanie danych na żądanie Uprawnionego, wówczas ryzykuje przypisanie mu odpowiedzialności związanej z bezprawnymi danymi.

Warunki wyłączenia odpowiedzialności wobec Usługobiorcy są sformułowane inaczej. Mianowicie, w obecnym stanie prawny, aby skorzystać z wyłączenia, Usługodawca musi poinformować Usługobiorcę o zamiarze zablokowania treści. Planowana procedura zgłaszania i usuwania zmienia to rozwiązanie w ten sposób, że warunkiem wyłączenia odpowiedzialności Usługodawcy wobec Usługobiorcy jest przekazanie Usługobiorcy w ciągu 7 dni od dnia zablokowania danych uzasadnienia dokonanego zablokowania. Dlatego aby zapewnić bezpieczeństwo prawne również ze strony Usługobiorcy, Usługodawca powinien dopilnować przekazania Usługobiorcy wymaganych przez ustawę informacji.

Niezależnie od powyższych uwag należy pamiętać, że możliwość przypisania Usługodawcy odpowiedzialności za działania Usługobiorcy jest w świetle orzecznictwa polskich sądów niewielka. Wydaje się, że jedyną realną podstawą przypisania takiej odpowiedzialności jest konstrukcja pomocnictwa przewidziana w art. 422 kodeksu cywilnego. W orzecznictwie sądowym taka możliwość bywa jednak kwestionowana – Sąd Najwyższy uznał np., że nie ponosi odpowiedzialności za wpisy na forum dyskusyjnym podmiot prowadzący to forum, jako że jego działalność nie była skierowana na dokonanie czynu zabronionego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lipca 2011 r., sygn. akt IV CSK 665/10). Niedawno zapadł również wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie (wyrok z dnia 5 maja 2011 r., sygn. akt VIII GC 106/10), w którym Sąd zdaje się twierdzić, że podstawą odpowiedzialności podmiotu świadczącego usługi hostingowe za niewykonanie obowiązków określonych art. 14 ust. 1 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną jest norma art. 415 kodeksu cywilnego, nie zaś art. 24 tegoż kodeksu. W rezultacie, Sąd nie dopatrzył się możliwości przypisania Usługodawcy odpowiedzialności za treści naruszające dobra osobiste Uprawnionego.

3. Jaka jest najlepsza strategia postępowania z punktu widzenia Użytkownika, jeżeli Usługodawca usunie umieszczone przez niego dane (zakładając, że w ocenie Użytkownika dane są zgodne z prawem)

W takim przypadku najrozsądniej będzie skorzystać z możliwości sprzeciwienia się usunięciu danych przez Usługodawcę. Zasadniczo nie powinno to mieć wpływu na odpowiedzialność Użytkownika, a może doprowadzić do odblokowania dostępu do danych.

Przeczytaj komentarz do poprzedniej wersji (II) z kwietnia 2012.