Karta Praw Podstawowych UE jako żywy instrument
W latach 2013-2014 INPRIS prowadzi projekt p.t. „Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej jako żywy instrument” ( JUST/2012/FRAC/AG/2705).
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej gwarantuje ochronę i upowszechnianie podstawowych praw człowieka w większym zakresie, niż inne dotychczasowe karty lub konwencje. Pomimo to, istnieje wiele wątpliwości co do jej konkretnego zastosowania oraz znaczenia dla krajowego ustawodawstwa, sądownictwa i praktyki prawnej. Wiedza na temat jej zakresu i skutków obowiązywania nie jest powszechna w środowiskach prawniczych, adwokatów, radców prawnych, sędziów. Także organizacje pozarządowe, związki zawodowe, jak i inne podmioty potencjalnie zainteresowane tą tematyką nie mają wiedzy, jak prawa deklarowane w Karcie Praw Podstawowych mogą być chronione.
Odpowiadając na powyższe wyzwania, projekt „Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej jako żywy instrument” obejmuje szeroki zakres działań. Z jednej strony mają one na celu ustalenie znaczenia KPP, zarówno na poziomie krajowym, jak i dla prawodawstwa UE. Z drugiej strony zmierzają one do wypracowania sposobów na docieranie z treścią KPP oraz wiedzą o jej konkretnych implikacjach do tych, którzy powinni stosować przepisy zawarte w KPP – czyli zmierzają do uczynienia KPP żywym instrumentem.
Partnerzy INPRIS w projekcie:
Ludwig Boltzmann Institute of Human Rights, Wiedeń, Austria (lider)
Istituto di studi giuridici internazionali del Consiglio Nazionale delle Ricerche, Rzym, Włochy
Universita degli Studi di Milano, Mediolan, Włochy
Ured za ljudska prava i prava nacionalnih manjina Vlade Republike Hrvatske (Urząd ds. praw człowieka i mniejszości narodowych), Chorwacja
Projekt składa się z czterech części:
1. Badania na temat prawnego znaczenia KPP
W pierwszej kolejności prowadzona jest analiza prawnego znaczenia KPP. Zawiera ona ocenę przepisów KPP w kontekście prawodawstwa, praktyki i orzecznictwa na poziomie krajowym oraz na poziomie UE. Wyniki analizy posłużą praktycznej części projektu i zostaną opublikowane w książce oraz raportach badawczych, które będą przedstawione podczas konferencji końcowej w Rzymie, w październiku 2014.
2.a Podręcznik szkoleniowy w zakresie karty praw podstawowych kierowany do adwokatów, radców prawnych, sędziów i przedstawicieli innych zawodów prawniczych
Sędziowie, adwokaci, radcy prawni i reprezentanci innych zawodów prawniczych powinni stosować postanowienia KPP w praktyce. Mimo to wielu z nich nadal nie posiada wystarczającej wiedzy, na temat zakresu i skuteczności praw zapisanych w KPP, którą mogliby wykorzystać w codziennej pracy. Uwzględniając to, co jest już przedmiotem nauczania w szkołach prawa, projekt ma na celu wypracowanie ujednoliconego programu przygotowania prawników do korzystania z przepisów KPP w praktyce zawodowej.
2.b Szkolenia pilotażowe dla prawników
Na podstawie opracowanych materiałów szkoleniowych w kilku krajach Unii – Polsce, Austrii, Chorwacji i we Włoszech są organizowane seminaria – szkolenia dla prawników. Służą one przekazaniu prawnikom wiedzy na temat Karty Praw Podstawowych i ćwiczeniu umiejętności stosowania Karty w praktyce. Pozwalają one także na przetestowanie opracowanych materiałów i przygotowanie podręcznika do kształcenia prawników w zakresie KPP, który będzie mógł być stosowany w całej UE.
3. Świadomość społeczeństwa obywatelskiego, organizacji pozarządowych i związków zawodowych
W celu zagwarantowania, by KPP była powszechnie stosowana, nie wystarczy szkolenie prawników. Konieczne jest też podnoszenie świadomości wśród tych, którzy świadczą pomoc prawną osobom lub grupom, których prawa podstawowe są naruszane. Dotyczy to m.in organizacji pozarządowych, związków zawodowych i innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego. Dla tych grup docelowych, ale też dla szerokiego grona odbiorców, są opracowywane wytyczne, jak korzystać z KPP. Będą one zawierać łatwe do zrozumienia informacje na temat praw zagwarantowanych przez KPP i praktyczne wskazówki, jak je stosować w praktyce. Organizowane są także seminaria i spotkania przy okrągłym stole.
Seminaria pomogą w budowie potencjału organizacji pozarządowych i związków zawodowych w zakresie możliwości włączenia praw zawartych w KPP do zakresu działań prawnych podejmowanych przez te organizacje.
Z kolei dyskusje przy okrągłym stole mają na celu dotarcie do szerokiego grona odbiorców i dzielenie się wiedzą na temat praw zawartych w KPP oraz możliwości ich stosowania.
4. Międzynarodowa konferencja na temat stosowania KPP
Konferencja końcowa w Rzymie (X, 2014) posłuży podsumowaniu wyników projektu i przedstawieniu ich praktykom w dziedzinie praw człowieka oraz prawnikom w ogóle.
Projekt finansowany
przez Unię Europejską